गोभी पराठ्याचे कमी तेलातील रहस्य-घरगुती पद्धत

गोभी पराठा बनवण्याची सोपी पद्धत शिका. आरोग्यदायी, चवदार गोभी पराठ्यासाठी संपूर्ण मार्गदर्शक. घरगुती उपचार आणि टिप्ससहित.

गोभी पराठा: सुग्राही आणि पौष्टिक नाश्त्याचा राजा

सकाळच्या नाश्त्यासाठी काहीतरी चवदार आणि पौष्टिक हवं असं वाटत असेल, तर गोभी पराठा हा एक उत्तम पर्याय आहे. हा केवळ चवदारच नाही तर आरोग्यदायीही आहे. उत्तर भारतात तर गोभी पराठा हा एक लोकप्रिय नाश्ता आहे जो जवळपास प्रत्येक घरात बनतो. फूलकोबीच्या भरिताचा क्रंचीपणा आणि मसालेदार चव यामुळे हा पराठा सर्वांनाच आवडतो.

गोभी पराठा बनवणे अतिशय सोपे आहे आणि तो कमी तेलात सुद्धा बनवता येतो. आजच्या या लेखात आपण गोभी पराठा बनवण्याची संपूर्ण पद्धत, त्याचे आरोग्य लाभ, काही महत्वाच टिप्स आणि बर्याच काही शिकूया.

गोभी पराठ्याचे आरोग्य लाभ

गोभी पराठा केवळ चवीसाठीच नाही तर आरोग्यासाठीही फायदेशीर आहे. फूलकोबीमध्ये अनेक पौष्टिक तत्वे आहेत जी आपल्या आरोग्यासाठी उपयुक्त आहेत.

फूलकोबीमध्ये भरपूर प्रमाणात फायबर असते ज्यामुळे पचनतंत्र चांगले राहते. रोजच्या आहारात फायबरचे प्रमाण वाढल्याने पोटासंबंधी तक्रारी कमी होतात. फायबरमुळे कोलेस्ट्रॉलचे प्रमाण सुद्धा नियंत्रित राहते.

फूलकोबी हा विटामिन C चा उत्तम स्रोत आहे. एका कप फूलकोबीमध्ये दररोजच्या गरजेच्या ७७% विटामिन C असते. विटामिन C हा रोगप्रतिकारक शक्ती वाढवण्यासाठी आवश्यक आहे. तो त्वचेसाठी सुद्धा फायदेशीर आहे.

फूलकोबीमध्ये अनेक आवश्यक विटामिन्स आणि मिनरल्स असतात जसे की विटामिन K, विटामिन B6, पोटॅशियम, मॅग्नेशियम आणि फॉस्फरस. ही सर्व पोषकतत्वे शरीराच्या विविध कार्यासाठी आवश्यक आहेत.

फूलकोबीमध्ये कॅलरी खूपच कमी असतात. एका कप फूलकोबीमध्ये फक्त २५-३० कॅलरी असतात. त्यामुळे वजन कमी करणाऱ्या लोकांसाठी हा एक उत्तम आहार आहे.

फूलकोबीमध्ये अनेक शक्तिशाली अँटिऑक्सिडंट्स असतात जे शरीरातील फ्री रॅडिकल्सपासून संरक्षण करतात. यामुळे कर्करोग आणि इतर दीर्घकालीन आजारांचा धोका कमी होतो.

गोभी पराठा बनवण्यासाठी लागणारी सामग्री

गोभी पराठा बनवण्यासाठी लागणाऱ्या सामग्रीची यादी खालीलप्रमाणे आहे. ही सामग्री सर्व स्थानिक बाजारात सहज उपलब्ध आहे.

पराठ्यासाठी कूकची सामग्री:

• २ कप गहूंचे पीठ
• १/२ टीस्पून मीठ
• १ टीस्पून तेल
• आवश्यक तितके पाणी

भरितासाठी सामग्री:

• २ कप बारीक चिरलेली फूलकोबी (गोभी)
• १ मध्यम आकाराची कांदा बारीक चिरलेली (ऐच्छिक)
• २-३ हिरवी मिरची बारीक चिरलेली
• १ इंच आले बारीक चिरलेला
• २ टेबलस्पून बारीक चिरलेले कोथिंबीर
• १ टीस्पून जिरे पूड
• १/२ टीस्पून हळद पूड
• १ टीस्पून धणे पूड
• १/२ टीस्पून गरम मसाला
• १ टीस्पून आमचूर पूड
• १/२ टीस्पून मंगरैल पूड (ऐच्छिक)
• चवीनुसार मीठ
• १ टेबलस्पून तेल

इतर सामग्री:

• पराठे शिजवण्यासाठी तेल किंवा लोणी
• सर्व्ह करण्यासाठी लोणी, दही, अचार किंवा चटणी

गोभी पराठा बनवण्याची पद्धत

गोभी पराठा बनवण्याची पद्धत अतिशय सोपी आहे. यासाठी तुम्हाला फक्त थोडा सराव आवश्यक आहे. खालील चरणांचे अनुसरण करून तुम्ही सुद्धा घरी परफेक्ट गोभी पराठा बनवू शकता.

पहिला चरण: कूक तयार करणे
एका मोठ्या वाटीमध्ये गहूंचे पीठ घ्या. त्यात मीठ आणि तेल घालून मिक्स करा. हळूहळू पाणी घालून मऊगंज पीठ गोळा करा. पीठ अतिशय मऊ किंवा अतिशत कठीण होऊ नये याची काळजी घ्या. पीठ गोळा केल्यानंतर त्यावर थोडे तेल लावून २०-३० मिनिटे झाकून ठेवा.

दुसरा चरण: भरित तयार करणे
फूलकोबी बारीक चिरून घ्या. एका वाटीमध्ये चिरलेली फूलकोबी घ्या. त्यात मीठ घाला आणि चांगले मिक्स करून १०-१५ मिनिटे बाजूला ठेवा. मीठ घातल्याने फूलकोबीमधील पाणी बाहेर पडेल. नंतर हाताने चांगले दाबून फूलकोबीमधील सर्व पाणी काढून टाका. हे खूप महत्वाचे आहे कारण जर फूलकोबीमध्ये पाणी राहिले तर पराठा भेगाळू शकतो.

एका वेगळ्या वाटीमध्ये सर्व मसाले – जिरे पूड, हळद पूड, धणे पूड, गरम मसाला, आमचूर, मंगरैल पूड घाला. त्यात बारीक चिरलेली हिरवी मिरची, आले, कांदा आणि कोथिंबीर घाला. या मिश्रणात पाणी काढलेली फूलकोबी घाला आणि सर्व काही चांगले मिक्स करा. भरित तयार आहे.

तिसरा चरण: पराठा भरणे आणि वाटणे
झाकून ठेवलेल्या पिठातून एक लहान गोळा घ्या. त्याचे लहानसे बोल करा. बोलाच्या मध्यभागी १-२ चमचे भरित घाला. कडा एकत्र आणून भरित बंद करा. वरचा भाग दाबून सील करा. हळूहळू हाताने वा बेलनची मदत घेऊन पराठा वाटून घ्या. भरित बाहेर पडू नये याची काळजी घ्या. वाटताना पिठाचा वापर करा जेणेकरून पराठा चिकटणार नाही.

चौथा चरण: पराठा शिजवणे
एका तव्यावर थोडे तेल लावून गरम करा. वाटलेला पराठा तव्यावर ठेवा. मध्यम आचेवर दोन्ही बाजूंना शिजवा. दोन्ही बाजू सोनेरी तपकिरी होईपर्यंत शिजवा. शिजवताना थोडे तेल किंवा लोणी लावू शकता. पराठा तयार झाल्यावर गरम गरम सर्व्ह करा.

गोभी पराठ्याच्या पौष्टिक मूल्यांची सारणी

खालील सारणीत एका मध्यम आकाराच्या गोभी पराठ्याचे पौष्टिक मूल्य दिले आहे:

पौष्टिक तत्व	प्रमाण (अंदाजे)
कॅलरी	१८०-२२०
कार्बोहायड्रेट	३०-३५ ग्रॅम
प्रोटीन	६-८ ग्रॅम
चरबी	५-७ ग्रॅम
फायबर	४-५ ग्रॅम
कॅल्शियम	४०-५० मिग्रॅ
लोह	२-३ मिग्रॅ

गोभी पराठा बनवताना कोणत्या चुका टाळाव्यात

गोभी पराठा बनवताना काही सामान्य चुका होतात ज्यामुळे पराठा चवदार बनत नाही. या चुका टाळल्यास तुम्हाला परफेक्ट गोभी पराठा बनवता येईल.

फूलकोबीमधील पाणी पूर्णपणे काढून टाकणे हे सर्वात महत्वाचे आहे. जर फूलकोबीमध्ये पाणी राहिले तर पराठा भेगाळेल आणि तो तव्यावर फुटू शकतो.

पीठ नीटमध्ये मळून घ्यावे. खूप कठीण पीठ असल्यास पराठा कठीण होतो आणि खूप मऊ असल्यास पराठा वाटता येत नाही.

पराठा वाटताना हळूहळू वाटावा. जोरजबरदीनी वाटल्यास पराठा फुटू शकतो आणि भरित बाहेर पडू शकते.

तवा पुरेशा गरम नसल्यास पराठा चिकटू शकतो आणि चांगला क्रिस्पी होत नाही. तवा योग्य तापमानावर असल्याची खात्री करा.

भरितात जास्त मसाले घालू नका. मसाल्यांचा प्रचंड वास पराठ्याची नैसर्गिक चव बिघडवू शकतो.

गोभी पराठ्याचे प्रकार

गोभी पराठा विविध प्रकारे बनवता येतो. प्रत्येक प्रकाराची स्वत:ची विशेषता आहे.

पंजाबी स्टाईल गोभी पराठा हा थोडा जास्त मसालेदार असतो. यामध्ये भरपूर प्रमाणात आलेलसूण आणि मिरची वापरली जाते.

ड्राय गोभी पराठा मध्ये तेल कमी वापरले जाते. हा आरोग्यदायी पर्याय आहे जो वजन कंट्रोल करणाऱ्यांसाठी योग्य आहे.

मसाला गोभी पराठा मध्ये भरितात विविध प्रकारचे मसाले वापरले जातात. यामुळे पराठ्याला समृद्ध चव मिळते.

पालक गोभी पराठा मध्ये फूलकोबीबरोबर पालक सुद्धा वापरले जाते. हा अधिक पौष्टिक पर्याय आहे.

गोभी पराठा सर्व्ह करण्याच्या पद्धती

गोभी पराठा सर्व्ह करण्यासाठी अनेक मार्ग आहेत. तो केवळ नाश्त्यासाठीच नव्हे तर जेवणासाठी सुद्धा सर्व्ह करता येतो.

गोभी पराठा बटर सह सर्व्ह करणे हा सर्वात लोकप्रिय मार्ग आहे. वरून थोडे लोणी लावल्यास पराठ्याची चव अधिक समृद्ध होते.

दही बरोबर गोभी पराठा सर्व्ह करणे हा आरोग्यदायी पर्याय आहे. दहीमुळे पराठा सहज पचतो.

पुदीना चटणी किंवा कोथिंबीर चटणी बरोबर गोभी पराठा सर्व्ह करता येतो. चटणीमुळे पराठ्याला अधिक चव मिळते.

उत्तर भारतात गोभी पराठा अचार आणि लस्सी बरोबर सर्व्ह केला जातो. हा एक संपूर्ण जेवण आहे.

गोभी पराठ्याशी संबंधित महत्वाचे टिप्स

गोभी पराठा बनवताना काही टिप्सचा वापर केल्यास तो अधिक चवदार बनतो.

फूलकोबी चिरताना ती खूप बारीक चिरावी. मोठ्या तुकड्यांमुळे पराठा वाटताना अडचण येऊ शकते.

भरित तयार करण्यापूर्वी फूलकोबीमध्ये मीठ घालून पाणी काढून टाकावे. हे पाणी काढल्याने पराठा कोरडा आणि क्रिस्पी राहतो.

पराठा वाटताना भरित बाहेर येऊ लागल्यास त्या भागावर थोडे पीठ लावावे. यामुळे पराठा भेगाळत नाही.

पराठा शिजवताना तवा योग्य तापमानावर असल्याची खात्री करा. खूप गरम तव्यावर पराठा जळू शकतो.

गोभी पराठा तयार केल्यानंतर तो गरम गरम सर्व्ह करावा. थंड झाल्यास त्याची चव बदलते.

गोभी पराठ्याचा स्टोरेज आणि पुन्हा गरम करणे

गोभी पराठा तयार केल्यानंतर तो लवकर खाल्ल्यास चांगला लागतो. पण आवश्यक असल्यास तो स्टोर करून ठेवता येतो.

गोभी पराठा एअरटाइट कंटेनरमध्ये ठेवून रेफ्रिजरेटरमध्ये २-३ दिवस साठवता येतो.

फ्रीझरमध्ये गोभी पराठा साठवण्यासाठी प्रत्येक पराठ्याला वेगळे प्लास्टिक रॅप किंवा बटर पेपरमध्ये गुंडाळावे. एअरटाइट बॅगमध्ये ठेवून १-२ महिन्यांसाठी साठवता येतो.

थंड झालेला पराठा पुन्हा गरम करण्यासाठी तवा वापरा. तवा गरम करून त्यावर पराठा ठेवा. दोन्ही बाजूंना थोड्या वेळात गरम करा.

मायक्रोवेव्हमध्ये सुद्धा पराठा गरम करता येतो. पराठ्यावर थोडे पाणी शिंपडून ३०-४० सेकंदांसाठी मायक्रोवेव्हमध्ये गरम करावे.

गोभी पराठ्यासाठी पर्यायी कृती

जर तुमच्याकडे फूलकोबी नसेल किंवा तुम्हाला वेगवेगळे प्रकार चाचायचे असतील तर इतर भाज्यांपासून सुद्धा पराठा बनवता येतो.

आलू पराठा हा सर्वात लोकप्रिय पर्याय आहे. उकडलेल्या बटाट्याचे भरित वापरले जाते.

पनीर पराठा मध्ये भरितासाठी चिरलेला पनीर वापरला जातो. हा प्रोटीनचा चांगला स्रोत आहे.

मेथी पराठा मध्ये बारीक चिरलेली मेथीची पाने वापरली जातात. यामुळे पराठ्याला विशेष चव मिळते.

मूग पराठा मध्ये उकडलेल्या मूगडालाचे भरित वापरले जाते. हा प्रोटीनयुक्त आणि पौष्टिक पर्याय आहे.

FAQs

१. गोभी पराठा भेगाळतो का?
गोभी पराठा भेगाळू नये म्हणून फूलकोबीमधील पाणी पूर्णपणे काढून टाकणे महत्वाचे आहे. मीठ घालून १०-१५ मिनिटे ठेवल्याने फूलकोबीमधील पाणी बाहेर पडते. हे पाणी चांगले दाबून काढून टाकावे.

२. गोभी पराठा किती वेळापर्यंत चांगला राहतो?
गोभी पराठा रेफ्रिजरेटरमध्ये २-३ दिवस चांगला राहतो. फ्रीझरमध्ये तो १-२ महिन्यांपर्यंत साठवता येतो. गरम गरम खाल्ल्यास तो सर्वोत्तम लागतो.

३. गोभी पराठ्यासाठी कोणती फूलकोबी वापरावी?
ताजी आणि घट्ट फूलकोबी वापरावी. जुनी किंवा मऊ झालेली फूलकोबी वापरू नका. ताज्या फूलकोबीमध्ये पाणी कमी असते आणि चव चांगली असते.

४. गोभी पराठ्यासाठी भरित आधी तयार करून ठेवता येते का?
होय, भरित आधी तयार करून ठेवता येते. पण ते एअरटाइट कंटेनरमध्ये ठेवून रेफ्रिजरेटरमध्ये ठेवावे. १-२ दिवसांपर्यंत चांगले राहते. फ्रीज करू नका.

५. गोभी पराठा वजन कमी करणाऱ्यांसाठी योग्य आहे का?
होय, कमी तेलात बनवलेला गोभी पराठा वजन कमी करणाऱ्यांसाठी योग्य आहे. फूलकोबीमध्ये कॅलरी कमी आणि फायबर जास्त असते. तेल कमी वापरल्यास तो आरोग्यदायी राहतो.