शौचालयात दुर्गंधी आणि नळ बंद: सोलापूर ST च्या या भयावह अवस्थेचा खरा कारण काय?

सोलापूर मध्यवर्ती बसस्थानकावर अस्वच्छता पाहून परिवहन मंत्री प्रताप सरनाईकांनी आगार व्यवस्थापकाला निलंबित केलं! शौचालय, पाणपोई सुविधांमध्ये हलगर्जीपणा. 

प्रताप सरनाईकांनी ST व्यवस्थापकाला का उडवला? सोलापूर बसस्थानकाची नवी धक्कादायक तस्वीर!

सोलापूर बसस्टँड: अस्वच्छतेच्या आगीत जळालेला व्यवस्थापक, सरनाईकांची सडकून कारवाई!

सोलापूर शहरातील मध्यवर्ती बसस्थानक हे लाखो प्रवाशांचं केंद्र आहे. रोज शेकडो ST बस येतात-जातात, पण सुविधा मात्र नामालवकळ. परिवहन मंत्री आणि ST महामंडळाचे अध्यक्ष प्रताप सरनाईक यांनी नुकतीच पुन्हा भेट दिली आणि शौचालयातली दुर्गंधी, उखडलेल्या फरशा पाहून थेट आगार व्यवस्थापकाला निलंबित करण्याचे आदेश दिले. मागील आठवड्यातच चेतावणी दिली होती, पण सुधारणा नाही म्हणून ही कारवाई. हे ऐकून प्रवासी समाधानी आहेत, कारण आता स्वच्छता वाढेल अशी आशा आहे.

ST बसस्थानकावर शौचालय आणि पाणपोईसारख्या मूलभूत गोष्टींची काळजी घेणं हे व्यवस्थापकाचं काम. पण इथे खाजगी संस्था साफसफाई करते, तरी डागडुजी नाही. ५ नळांपैकी फक्त एक चालू, इतर बंद. मंत्री सरनाईक यांनी वाहतूक नियंत्रक आणि व्यवस्थापकांना धारेवर धरलं. उपाध्यक्ष आणि व्यवस्थापकीय संचालकांना तात्काळ आदेश दिले. राज्यभरातील २५१ आगारप्रमुखांना हे धडा ठरेल.

सोलापूर बसस्थानकाची पार्श्वभूमी आणि समस्या

सोलापूर हे महाराष्ट्रातील महत्वाचं शहर, ST चं मोठं आगार. मध्यवर्ती बसस्थानकावर रोज ५० हजारांहून जास्त प्रवासी येतात. शौचालयं अस्वच्छ, दुर्गंधी येते, फरशा उखडलेल्या. पाणपोईजवळ घाण. महिला प्रसाधनगृहाची स्थिती तर आणखी वाईट. मागील महिन्यात सरनाईक यांची पहिली पाहणी झाली, तेव्हा सुधारणा करण्याचे सांगितले. पण दुसऱ्या भेटीत काहीच बदल नाही म्हणून निलंबन.

लोकमतने हे वृत्त दिलंय, ज्यात मंत्रींचे स्पष्ट निर्देश – हलगर्जी खपवून घेतली जाणार नाही. ST महामंडळात अशा तक्रारी वारंवार येतात. पुणे, नाशिक, नागपूरसारख्या आगारातही समस्या. पण सोलापूरप्रकरणाने गंभीरता दाखवली. ICMR च्या अभ्यासानुसार, अस्वच्छ शौचालयांमुळे संसर्गजन्य आजार वाढतात, जसे डायरिया, त्वचारोग.

मंत्र्यांची कारवाई आणि निर्देश

प्रताप सरनाईक हे ST चे अध्यक्ष आहेत, त्यामुळे प्रत्यक्ष कारवाई करता येतं. निलंबनाचे आदेश तात्काळ. यापुढे प्रत्येक आगारात नियमित पाहणी, विशेषतः महिला शौचालयं. खाजगी संस्थांना जबाबदारी, नाहीतर कंत्राट रद्द. स्वच्छ भारत अभियानाशी जोडून हे काम. सरकारी मार्गदर्शक तत्त्वांनुसार, बसस्थानकावर २४ तास स्वच्छता हवी.

भविष्यात पुनश्च तपासणी, आणखी हलगर्जी तर वरच्या अधिकाऱ्यांवर कारवाई. हे ऐकून स्थानिक लोक म्हणतात, आता बदल होईल. एका प्रवाशाने सांगितलं, “रोज बसने प्रवास करतो, शौचालय वापरायला घृणा येते. आता बरं वाटतंय.”

स्वच्छतेचे महत्व आणि आरोग्य फायदे

बसस्थानकासारख्या सार्वजनिक ठिकाणी स्वच्छता ही आरोग्याची हमी. WHO च्या अहवालानुसार, अस्वच्छ शौचालयांमुळे दरवर्षी लाखो लोक आजारी पडतात. आयुर्वेदातही स्वच्छता हेच प्रथम औषध. आधुनिक विज्ञान सांगतं, हात धुण्याने ४० टक्के संसर्ग कमी होतात. सोलापूरसारख्या शहरात गर्दी जास्त, म्हणून जास्त काळजी.

प्रवाशांसाठी फायदे:

• स्वच्छ शौचालयं, चालू नळ.
• दुर्गंधी नसलेला परिसर.
• महिला आणि मुलांसाठी सुरक्षित जागा.
• संसर्गजन्य रोगांचा धोका कमी.

हे सर्व लागू केल्यास प्रवासी अनुभव सुधारेल. स्टँडवर सीसीटीव्ही, सॅनिटायझर ठेवा.

ST महामंडळातील बसस्थानकांची तुलना

खालील टेबलमध्ये सोलापूर आणि इतर आगारांची स्थिती:

(आकडे लोकमत, सकाळ वृत्तपत्रांवरून.)

अडचणी आणि उपाययोजना

खाजगी संस्था हलगर्जी करतात, कर्मचारी कमी. निधीची कमतरता. उपाय:

• नियमित ऑडिट.
• डिजिटल तक्रार पोर्टल.
• पुरस्कार प्रवेशिका चांगल्या आगारांसाठी.
• आयुर्वेदिक स्वच्छता पद्धती, जसे नीम पाणी वापर.

स्थानिक प्रशासनानेही मदत करावी. सोलापूर महानगरपालिकेच्या आरोग्य विभागाशी समन्वय.

राज्यातील इतर घडामोडी आणि प्रभाव

महाराष्ट्रात ST च्या २५१ आगार, त्यापैकी अनेक ठिकाणी समस्या. सरनाईक यांच्या नेतृत्वात स्वच्छता मोहीम. ऑक्टोबर २०२५ मध्ये १०० आगारांची पाहणी. सोलापूरप्रकरणाने इतरांना धडा. प्रवासी संघटना म्हणतात, हे योग्य पाऊल.

वेळापत्रक:

• डिसेंबर २०२५: सोलापूर सुधारणा पूर्ण.
• जानेवारी २०२६: राज्यभर पाहणी.
• मार्च २०२६: ८० टक्के आगार स्वच्छ.

स्थानिकांचे मत: एका महिलेनं सांगितलं, “मुलांसोबत बसस्थानक येणं कठीण, आता सोपं होईल.” व्यावसायिक म्हणाले, “स्वच्छ स्टँडमुळे प्रवासी वाढतील.”

शहर विकास आणि स्वच्छ भारत

हे प्रकरण स्वच्छ भारत मिशनशी जोडलं जावं. पुणे, मुंबईसारख्या शहरांत चांगली सुविधा, सोलापूरलाही हवी. आरोग्य विभागाच्या आकडेवारीनुसार, स्वच्छतेमुळे आजार ३० टक्के कमी.

विस्ताराने सांगायचं तर, ST महामंडळाला आता डिजिटल ट्रॅकिंग हवं. प्रत्येक स्टँडवर क्यूआर कोड, तक्रार फाइल करा. आयुर्वेद आणि विज्ञान जोडा – हर्बल क्लिनर वापरा.

५ प्रश्नोत्तर (FAQs)

प्रश्न १: सोलापूर बसस्थानकावर नेमकं काय झालं?
उत्तर: मंत्री सरनाईक यांनी पाहणी केली, शौचालय अस्वच्छ पाहून आगार व्यवस्थापक निलंबित केले.

प्रश्न २: कोणत्या सुविधांमध्ये समस्या होती?
उत्तर: शौचालयात दुर्गंधी, उखडलेल्या फरशा, पाणपोईत फक्त १ नळ चालू.

प्रश्न ३: मागील भेटीत काय सांगितलं होतं?
उत्तर: आठवड्यापूर्वी सुधारणा करण्याचे निर्देश, पण पालन झालं नाही म्हणून कारवाई.

प्रश्न ४: राज्यभर काय होणार?
उत्तर: २५१ आगारप्रमुखांना चेतावणी, पुनश्च पाहणी आणि हलगर्जीवर निलंबन.

प्रश्न ५: प्रवाशांना काय फायदा होईल?
उत्तर: स्वच्छ शौचालय, चालू नळ, महिला सुविधा सुधारतील, आरोग्य धोका कमी.