Amavasya 2026 सर्व तिथी, वेळ, पूजा-विधी आणि शुभ फलदायी अर्थ

2026 मधील सर्व अमावस्या तारखा, शुभ मुहूर्त, पूजा-विधी, शुभ-अशुभ काळ आणि ज्योतिषीय महत्त्व यांचे सविस्तर मार्गदर्शन.

अमावस्या 2026 – नवचंद्राची रात आणि आध्यात्मिक उर्मी

अमावस्या — ती जागतिक चंद्रकाळातील एक अद्वितीय तिथी, ज्याला हिंदू धर्म, आध्यात्मिक परंपरा आणि लोकमान्यता यांत एक प्रगाढ महत्व आहे. या दिवशी नवचंद्र दिसत नाही — म्हणजेच रात्रीचा अंधारात चंद्र पूर्णपणे अपूर्ण असतो. परंतु या अंधारामागे एक दिव्य प्रकाश, संकेत, ध्यान-योग्य ऊर्जा आणि जीवन-पथावरील बदल याचं दर्शन मानलं जातं.

या लेखात आपण 2026 मधील सर्व अमावस्या तारखा, शुभ मुहूर्त, पूजा-विधी, धार्मिक आणि ज्योतिषीय अर्थ, कसे आणि का हे महत्त्वाचं आहे हे सविस्तरपणे जाणून घेणार आहोत.

---

भाग 1: अमावस्या म्हणजे काय? नवचंद्राची विज्ञान-आध्यात्मिक समज

1.1 “अमावस्या” ची परिभाषा

अमावस्या म्हणजे
📌 सूर्य-चंद्राची समकालीन स्थिति, ज्यात
✔ चंद्र पूर्णतः दिसत नाही
✔ रात्री अंधार अधिक गडद जाणवतो
✔ नवीन चंद्रकाळाची सुरुवात होते

या स्थितीत चंद्राचे प्रकाश नव्हते, पण त्याच्या अस्तित्वाची ऊर्जा मनोधार्मिक, ध्यानयोग्य आणि आत्म-विश्लेषणासाठी उपयुक्त मानली जाते.

1.2 विज्ञान आणि ज्योतिष – समन्वय

विज्ञानानुसार, चंद्र पृथ्वीभोवती फिरतो आणि त्याचा प्रकाश सूर्याच्या प्रतिबिंबातून दिसतो.
अमावस्या ही तेव्हा येते जेव्हा चंद्र आणि सूर्य यांचा अंतर कमी आहे — त्यामुळे चंद्र पृथ्वीच्या छायेमध्ये आल्यासारखे दिसतो.

ज्योतिषीय आणि धार्मिक दृष्टिकोनातून त्यांच्या उपस्थितीचा भाव, अंतर्मुखता, मनोवैज्ञानिक शांती आणि कर्मभूमीची स्पष्टता ह्या कारणांनी मूल्य देण्यात येतं.

---

भाग 2: 2026 मधील सर्व अमावस्या तारखा आणि मुहूर्त

खाली 2026 मध्ये येणाऱ्या सर्व महत्त्वाच्या अमावस्या तारखा आणि त्यांचे संभाव्य शुभ-अशुभ काल दिले आहेत:

क्रमांक	अमावस्या तारीख	प्रारंभ वेळ	समाप्ति वेळ	विशेष टिप्पणी
1	January Amavasya	तोच अंधाररात्रेचा प्रारंभ	अंत्य रात्र	नववर्षातील पहिली अमावस्या
2	February Amavasya	अध्यात्मिक ध्यानासाठी उपयुक्त	सकारात्मक वाणी प्रबल	ऊर्जा संतुलन
3	March Amavasya	कुंडलीशास्त्रानुसार फलदायी	ध्यान व समाधी काळ	चेतन प्रेरणा
4	April Amavasya	ऋतू बदलात मनःस्थिती वाढवणारी	विचारांची स्पष्टता	आत्म-परिष्करण
5	May Amavasya	धर्म, योग किंवा संयमासाठी उत्तम	आत्म-विश्लेषण वर्धक	मानसिक शांती
6	June Amavasya	उत्पन्न-कार्यक्षमता विचारणारी	धर्म-आचाराचा संगम	आर्थिक विचार
7	July Amavasya	ऋतुपरिचय ऊर्जा समर्पित	कुटुंब-समन्वय वाढवणारी	गुरु-मार्गदर्शन
8	August Amavasya	दान-तप आणि सेवा वेळ	श्रद्धा व अनुष्ठान	सामाजिक विचार
9	September Amavasya	शिक्षण, करिअर-विचार	ध्यान-योगदात्री रात	कार्य-दिशा शुध्दी
10	October Amavasya	दिवाळीच्या आसन्नतेचा प्रभाव	आध्यात्मिक उंची	विसरलेले संबंध
11	November Amavasya	शांत आत्म-चिंतन	ध्यान-कल्याण मोमेंट	भावनिक विकास
12	December Amavasya	क्रिसमस-सप्ताह आध्यात्मिकता	दिव्य संदेश शोध	अंतःप्रेरणा

✨ टीप: या तालिकेतील वेळा आणि अवधि ही एक सामान्य संकेत आहे; स्थानानुसार आणि आपल्याला उपलब्ध असलेल्या पंचांग/घटीकानुसार योग्य वेळ निश्चित करा.

---

भाग 3: अमावस्या पूजा-विधी – घरात आणि मंदिरात काय करावे

3.1 घरगुती पूजा – साधे पण प्रभावी मंत्र

अमावस्या दिवशी घरा मध्ये पूजा करताना:

✔ शुद्ध स्थान बनवा
✔ धूप किंवा दीप पेटवा
✔ ध्यान/प्रार्थना करा
✔ दोन-तीन ऋचे/श्लोके म्हणणे
✔ पूर्वक दिशा गंध, पुष्प, नैवेद्य अर्पण

या सगळ्यांनी मन:शांतता, एकाग्रता आणि सकारात्मक ऊर्जा वाढते.

---

3.2 नदी किनाऱ्यावर किंवा मंदिरात विधी

✔ गंगा-यमुना किंवा स्थानिक नदी च्या काठी पूजा
✔ फुले, दीप आणि नैवेद्य अर्पण
✔ शांत चित्ताने आत्म-विश्लेषण
✔ काही वेळा दान/दानकर्य
या सर्वांनी आपल्या मनाला दया, करूणा व आध्यात्मिक सामंजस्य प्राप्त होते.

---

3.3 महत्वाचे मंत्र आणि विचार

अमावस्या दिवशी
🔹 OM Namah Shivaya
🔹 Gayatri Mantra
🔹 शांती श्लोक
या मंत्रांनी मन शुद्धी, विचार स्पष्टता आणि ध्यान-योग वाढतो.

---

भाग 4: ज्योतिषीय महत्त्व – कर्म, ग्रह आणि अंतर्मुखता

4.1 ग्रहांची स्थिती आणि मनःस्थिती

अमावस्या दिवशी चंद्र अदृश्य किंवा अत्यल्प प्रकाशात असतो कारण तो पृथ्वीच्या छायेमध्ये असतो.
यामुळे:

✔ भावनिक अंतर्मुखता
✔ मनःशांती
✔ ध्यान/समाधान
या गुण प्रबल होतात.

फलकथा, ग्रह-दशा/कुंडली-स्थिती या दिवशी जास्त स्पष्ट आणि गहन प्रभाव दाखवतात —
👉 ज्योतिर्लिंग, आत्म-चिंतन, वैश्विक ऊर्जा-समन्वय याला चालना मिळते.

---

भाग 5: अमावस्येचे धार्मिक आणि सांस्कृतिक अर्थ

अमावस्या ही केवळ एक दिवशी तारीख नाही — ती एक मानव जीवनातील धर्म-कर्म, आत्म-अन्वेषण आणि सहानुभूतीचा कालखंड आहे.

5.1 दान-धर्माचा महत्त्व

अमावस्या दिवशी
✔ गरजू लोकांना अन्न दान
✔ वस्त्र दान
✔ ज्ञान किंवा वेळ दान
हे अत्यंत फलदायी मानले जाते, कारण सेवा आणि दया ह्यामुळे मन अधिक सुशांत बनते.

5.2 पितृ-तर्पण आणि स्मरण

काही परंपरांनुसार, अमावस्या पूर्ण काळ पितृ-तर्पण वा त्यांची स्मरणे करण्याची वेळ मानली जाते — कारण
➡ आत्मा-शांती
➡ पूर्वजांची कृपा
➡ पारिवारिक बंध
या सर्वांचा संदर्भ हे दिन वाढवतो.

---

भाग 6: कृष्ण पक्षा Amavasya vs शुक्ल पक्षा अमावस्या – फरक काय?

6.1 कृष्ण पक्षा अमावस्या

✔ नवचंद्राच्या वाढीपूर्वी
✔ मनःशांती, आत्म-विश्लेषण
✔ अध्यात्मिक沉静

6.2 शुक्ल पक्षा अमावस्या

✔ दिवा/प्रकाशाचा उत्सव
✔ देवपूजा/आरती
✔ सकारात्मक ऊर्जा-प्रेत्यर्पण

दोन्ही प्रकार देवी-देवतांना समर्पित असतात, पण त्यांच्या दृष्टीकोन, emphasis आणि अनुभव थोडे वेगळे असतात.

---

भाग 7: Amavasya आणि ध्यान-योग – जीवनात बदल आणणारा अभ्यास

7.1 ध्यान प्रक्रिया (Meditation Steps)

1. शांत ठिकाणी बसा
2. गाढ श्वास
3. OM किंवा शांत मंत्र उच्चारा
4. चंद्र-ऊर्जा कल्पना करा
5. मन कठित न करता शांत ठेव

या पद्धतीने मनाची एकाग्रता, अंतर्मुखता व चेतना जागृति होतं.

---

भाग 8: Amavasya उत्सव – शांती, प्रकाश आणि मानवता

अमावस्या दिवशी कोणतेही बाह्य आकर्षण नसताना आतलं प्रकाश, दया आणि आशा शोधणं हेच खरे महत्त्व आहे.

✔ दीप लावा
✔ प्रार्थना करा
✔ दान करा
✔ मनःशांत ध्यान
✔ अनुभूतीची गुंतवणूक

या गोष्टी नवीन सुरुवात, आत्म-विश्वास, कौटुंबिक समर्पण आणि मानवता-बोध हे सर्व एकत्रित करतात.

---

FAQs — Amavasya Dates in 2026 & Significance

प्र. अमावस्या काय असते?
➡ अमावस्या म्हणजे तेक्षण जेव्हा चंद्र पूर्णपणे दिसत नाही — तो नवीन चंद्रकाळाची शुरुआत असते.

प्र. अमावस्या दिवशी कोणती पूजा उत्तम?
➡ दीप, मंत्र आणि ध्यान यांचा समावेश करून आत्म-विश्लेषण.

प्र. अमावस्या का महत्वाचं आहे?
➡ कारण ती अंतर्मुखता, शांती, transformation आणि renewal यांचे संकेत देते.

प्र. अमावस्या दरम्यान काय टाळावं?
➡ निष्काळजी वर्तन, दूषित विचार, वैरभाव आणि नकारात्मक संवाद.

प्र. ध्यान आणि संगीत यांचा काय उपयोग?
➡ ते मनाची स्थिरता, चेतन जागृति आणि आध्यात्मिक शांती वाढवतात.