कच्छी दाबेली बनवण्याची संपूर्ण पाककृती मराठीत. दाबेली मसाला, लाल आणि हिरवी चटणी, आणि अस्सल स्वाद कसा मिळवावा याचे रहस्य. घरात सहज बनवण्यासाठी सोपी पद्धत.
कच्छी दाबेली: गुजरातचा जगप्रसिद्ध स्ट्रीट फूड बनवण्याची संपूर्ण पद्धत
“दाबेली” – हे नाव ऐकताच मनात एक विशेष प्रकारची उत्सुकता आणि भूक निर्माण होते. गुजरातमधील कच्छ प्रदेशातून उगम पावलेला हा स्ट्रीट फूड आता संपूर्ण भारतात प्रसिद्ध झाला आहे. “दाबेली” म्हणजे “दाबून केलेले” – बनावटीने दाबून सॅंडविचसारखे केलेले हे एक अद्भुत पदार्थ आहे. बटरच्या लोखंडी तव्यावर भाजलेले लावा, त्यावर विशेष दाबेली मसाला, कुरकुरीत भेळ, गोड आणि तिखट चटणी, दाणे, कोथिंबीर आणि अनारदाने सजवलेले हे सॅंडविच प्रत्येकाला भुरळ घालणारे असते. आज आपण घरातून ही जगप्रसिद्ध कच्छी दाबेली कशी बनवायची याची संपूर्ण पद्धत शिकणार आहोत. चला, सुरुवात करूया!
कच्छी दाबेलीचा इतिहास आणि महत्त्व
दाबेलीचा शोध कच्छमधील एका चहाच्या दुकानाने लावला असे मानले जाते. १९६० च्या दशकात मंडवी शहरातील केशोमल सावळाराम गंगावाला यांनी हा पदार्थ तयार केला. मूळतः हा पदार्थ शाकाहारी लोकांसाठी बर्गरचा विकल्प म्हणून तयार करण्यात आला. आज हा पदार्थ गुजरातच्या ओळखीपैकी एक झाला आहे आणि संपूर्ण भारतात त्याची विविध प्रकारे सेवा केली जाते.
कच्छी दाबेली बनवण्यासाठी लागणारी सामग्री
दाबेली मसाला साठी:
- जिरे – २ चमचे
- धणे – २ चमचे
- लवंग – ४-५
- दालचिनी – १ इंचाचा तुकडा
- वेलची – २
- जायफल – एक छोटा तुकडा
- मोहरी – १ चमचा
- हिंग – १/४ चमचा
- कोरड्या खोबरेल – २ चमचे
- तिळ – १ चमचा
- लाल मिरी पूड – २ चमचे
- गोड मिरी पूड – १ चमचा
- आमचूर पूड – १ चमचा
- मीठ – चवीपुरते
दाबेली फिलिंग साठी:
- बटाटे – ४ मोठे (उकडलेले आणि चिरलेले)
- कांदा – २ मध्यम (बारीक चिरलेले)
- दाबेली मसाला – २-३ चमचे
- तूप – २ चमचे
- मीठ – चवीपुरते
- शेंगदाणे – १/४ कप (भाजलेले)
- दाणे – १/४ कप
- अनारदाने – १/४ कप
- कोथिंबीर – १/४ कप (बारीक चिरलेले)
- लिंबू रस – १ चमचा
चटण्या साठी:
- खजूर – १/२ कप
- लाल मिरी – २-३
- तिखट – १ चमचा
- गूळ – १ चमचा
- मीठ – चवीपुरते
- कोथिंबीर – १/४ कप
- हिरवी मिरची – ३-४
- लिंबू रस – १ चमचा
इतर सामग्री:
- दाबेली पाव – ८
- तूप – बटर करण्यासाठी
- नारळ – २ चमचे (वाटलेला)
कच्छी दाबेली बनवण्याची पद्धत
पायरी १: दाबेली मसाला तयार करणे
१. एका कोरड्या कढईमध्ये जिरे, धणे, लवंग, दालचिनी, वेलची, मोहरी, कोरड्या खोबरेल आणि तिळ घाला.
२. हलका तपकिरी रंग होईपर्यंत हे मसाले परता.
३. मसाले थंड झाल्यावर त्यात हिंग, लाल मिरी पूड, गोड मिरी पूड, आमचूर पूड आणि मीठ घाला.
४. सर्व मसाले मिक्सरमध्ये बारीक पीसून घ्या.
५. दाबेली मसाला एअरटाइट डब्यात भरून ठेवा.
पायरी २: गोड चटणी तयार करणे
१. खजूर थोड्या वेळासाठी पाण्यात भिजत ठेवा.
२. भिजलेले खजूर, गूळ, तिखट आणि मीठ मिक्सरमध्ये घाला.
३. बारीक पेस्ट तयार करून वेगळ्या भांड्यात ठेवा.
पायरी ३: हिरवी चटणी तयार करणे
१. मिक्सरमध्ये कोथिंबीर, हिरवी मिरची, लिंबू रस आणि मीठ घाला.
२. बारीक पेस्ट तयार करून वेगळ्या भांड्यात ठेवा.
पायरी ४: दाबेली फिलिंग तयार करणे
१. एका मोठ्या भांड्यात उकडलेले आणि चिरलेले बटाटे घ्या.
२. त्यात दाबेली मसाला, मीठ आणि तूप घाला.
३. हे सर्व सामग्री चांगले मिसळून घ्या.
४. आता त्यात बारीक चिरलेला कांदा, भाजलेले शेंगदाणे, दाणे, अनारदाने, कोथिंबीर आणि लिंबू रस घाला.
५. पुन्हा एकदा सर्व सामग्री चांगली मिसळून घ्या.
पायरी ५: दाबेली असेंबल करणे
१. दाबेली पाव घ्या आणि ती अनुलंब चीरा घ्या (पूर्णपणे दोन भाग करू नका).
२. एका लोखंडी तव्यावर तूप गरम करा.
३. तव्यावर पाव ठेवून दोन्ही बाजूंना तूप लावून क्रिस्पी होईपर्यंत भाजा.
४. भाजलेल्या पावमध्ये आतील बाजूस गोड चटणी लावा.
५. त्यावर दाबेली फिलिंगचा मोठा भरकट भाग घ्या.
६. फिलिंगवर हिरवी चटणी लावा.
७. वरून थोडे शेंगदाणे, दाणे, अनारदाने आणि वाटलेला नारळ घाला.
८. आता पावला हलकेच दाबून बंद करा.
९. तव्यावर थोडे तूप घालून दाबेलीला दोन्ही बाजूंनी सोनेरी रंग होईपर्यंत भाजा.
कच्छी दाबेली सर्व्ह करण्याच्या पद्धती
दाबेली सर्व्ह करताना काही विशेष गोष्टी लक्षात घ्याव्यात:
- गरमागरम सर्व्ह करा: दाबेली नेहमी गरमागरम सर्व्ह करावी.
- चटणी बरोबर द्या: बाजूला अतिरिक्त गोड आणि हिरवी चटणी द्या.
- कच्चा कांदा: बाजूला बारीक चिरलेला कच्चा कांदा द्या.
- लिंबूचे तुकडे: लिंबूचे तुकडे बाजूला ठेवा.
- फरसाण बरोबर: दाबेलीबरोबर फरसाण किंवा चिप्स द्या.
कच्छी दाबेलीचे प्रकार
मूळ कच्छी दाबेलीबरोबरच आता अनेक प्रकारच्या दाबेली उपलब्ध आहेत:
- चीझ दाबेली: यामध्ये चीझचा वापर केला जातो.
- पनीर दाबेली: बटाट्याऐवजी पनीरचा वापर केला जातो.
- मिक्स दाबेली: यामध्ये विविध प्रकारच्या भाज्यांचा वापर केला जातो.
- मंचूरियन दाबेली: यामध्ये मंचूरियन सॉसचा वापर केला जातो.
दाबेली बनवताना घ्यावयाची काळजी
- दाबेली मसाला जास्त तापवू नका.
- पाव फार कठीण होऊ देऊ नका.
- चटणी फार पातळ करू नका.
- फिलिंगमध्ये सर्व सामग्री चांगली मिसळा.
- दाबेली असेंबल करताना जास्त दाब देऊ नका.
FAQs
१. दाबेली मसाला नसल्यास काय करावे?
दाबेली मसाला नसल्यास आपण गरम मसाला, धणे पूड आणि आमचूर पूड यांचे मिश्रण वापरू शकता.
२. दाबेली पाव नसल्यास काय वापरावे?
दाबेली पाव नसल्यास आपण स्लाइस्ड ब्रेड किंवा बन पाव वापरू शकता.
३. दाबेली फिलिंग किती दिवस टिकते?
रेफ्रिजरेटरमध्ये दाबेली फिलिंग २-३ दिवस चांगली टिकते.
४. दाबेली बनवताना तूप नसेल तर काय करावे?
तूप नसल्यास आपण बटर किंवा तेल वापरू शकता.
५. दाबेली मसाला किती दिवस टिकतो?
एअरटाइट डब्यात दाबेली मसाला २-३ महिने टिकतो.
Leave a comment