पुण्यात बिबट्यांचा हाहाकार! पकडले पण निवारा नाही, काय होणार?

पुणे जुन्नर वनविभागाने १३ कोटी खर्चून ६८ बिबटे पकडले, पण माणिकडोह केंद्र फुल्ल. ५ मृत्यू, २ कोटी भरपाई, ४ नवे केंद्र प्रस्तावित. विमानतळाला ६ महिने लागले, ग्रामीण भागात १ महिना! 

१ महिन्यात ६८ बिबटे जेरबंद! विमानतळाला ६ महिने, ग्रामीण भागात क्षणात?

पुणे वनविभागाची मोठी अडचण: १३ कोटी खर्चून ६८ बिबटे पकडले, पण ठेवायचे कुठे?

जुन्नर वनविभागात बिबट्यांचा प्रादुर्भाव कमी करण्यासाठी जिल्हा प्रशासनाने १३ कोटींची तरतूद केली. ४०० पिंजऱ्यांमध्ये अवघ्या १-१.५ महिन्यात ६८ बिबटे जेरबंद झाले. हे मोठं यश, पण आता माणिकडोह बिबट पुनर्वसन केंद्र फुल्ल. बाकी बिबटे ठेवायचे कुठे? वर्षभरात ५ मृत्यू, दररोज जखम्या. शिरूर पिंपरखेडला आंदोलन झालं. ही समस्या कायम राहील का?​

बिबट्या हल्ल्यांची पार्श्वभूमी आणि आकडेवारी

जिल्ह्यात बिबट्यांचा अधिवास कमी झाला. जंगलतोड, शेती विस्तारामुळे मानवी वस्तीत शिरकाव. २०२५-२६ मध्ये ५ मृत्यू (चिमुकली, वृद्धे), ५ जखमी, १६५७ जनावरे मारली, १७ हेक्टर पिकांचं नुकसान. एकूण भरपाई २ कोटी ३८ लाख. पुणे विमानतळाला बिबटं पकडायला ६ महिने लागले, ग्रामीण भागात क्षणात ६८. हे दाखवतं यंत्रणा संवेदनशील, पण प्रतिबंधात कमतरता.​

वनविभागाच्या उपाययोजना: यादीत

प्रशासनाने अनेक पावले उचलली:

• ४०० पिंजरे लावले (७०० पैकी).
• अतिसंवेदनशील २३३ गावे घोषित.
• १० बिबटे जामनगर (गुजरात) ला हलवले.
• ४१० सौर दिवे, तंबू मेंढपाळांना.
• १५० सौर कुंपण बसवले, ५५० नियोजित.
• ३३०० नेक गार्ड वाटप.
• ५ अनायडर्स मशीन कार्यान्वित.
• ४०० आपदा मित्र प्रशिक्षित.

वनतारा (संजन) ला ५० बिबटे पाठवण्याची मान्यता. देशभर प्राणिसंग्रहालयांना पत्र.​

नवीन उपाय आणि भविष्यातील योजना

जिल्हाधिकारी जितेंद्र डुडी यांनी सांगितले:

• ४ नवे बिबट निवारा केंद्र: मंचर, पिंपरखेड, इ.
• माणिकडोह केंद्र विस्तार.
• स्पेशल लेपर्ड प्रोटेक्शन फोर्ससाठी मनुष्यबळ मागणी.
• बिबट नसबंदी.
• शेतीपंप दिवसा वीज.
• पावसाळ्यात जंगल, गवत पुनर्विकास.

ग्रामीण भागात बिबट कृती दल बेस कॅम्प.​

खर्च आणि नुकसानभरपाई: टेबल

वनविभाग आणि जिल्हा प्रशासन.​

भावी आव्हानं आणि उपाय

बिबटं पकडणं सोपं, पण निवारा टंचाई. नवे केंद्र बांधा, जंगल वाढवा. शेतकऱ्यांना भरपाई वेळेवर. जनजागृती, सौर कुंपण वाढवा. विमानतळासारखे शहरी भागातही सतर्कता. WWF नुसार, महाराष्ट्रात बिबट संघर्ष वाढतोय. एकत्रित धोरण हवं.

५ FAQs

प्रश्न १: पुणे जुन्नरमध्ये किती बिबटे पकडले?
उत्तर: ६८ बिबटे, १-१.५ महिन्यात ४०० पिंजऱ्यात.

प्रश्न २: १३ कोटी खर्च कशावर?
उत्तर: पिंजरे, सौर दिवे, कुंपण, तंबू इ.

प्रश्न ३: माणिकडोह केंद्राची क्षमता काय?
उत्तर: फुल्ल, नवे ४ केंद्र प्रस्तावित.

प्रश्न ४: किती भरपाई दिली?
उत्तर: २.३८ कोटी, ५ मृत्यू, जनावरे, पिकांसाठी.

प्रश्न ५: विमानतळाला किती वेळ लागला?
उत्तर: ६ महिने एका बिबट्यासाठी.