रेस्टॉरंट जैसी मखनी ग्रेव्ही घरच्या खर्चात

घरच्या साध्या साहित्यातून लUXurious मखनी ग्रेव्ही कशी बनवायची? जाणून घ्या टोमॅटो-काश्मिरी लाल मिरच्यांची जोडी, मसाल्यांचे रहस्य आणि परफेक्ट क्रीमी टेक्स्चर मिळवण्याच्या युक्त्या. शाही स्वादाची ही सोपी रेसिपी आजच वापरा!

शाही स्वादाची गोड,क्रीमी आणि मसालेदार मखनी ग्रेव्ही

मखनी ग्रेव्ही: बटर चिकनच्या मागची शाही राणी

मखनी. हा शब्द ऐकताच मनात एका गोड, मंद तिखट, अतिशय क्रीमी आणि लालसर स्वरूपाची एक छाया उमटते. ही केवळ एक ग्रेव्ही नसून, पंजाबी पाककृतीचा एक ठसा आहे. जगभरात प्रसिद्ध झालेल्या बटर चिकनच्या मागे हिचाचच तर हात आहे! पण बरेचदा, रेस्टॉरंटसारखी चिकण आणि गोड मखनी ग्रेव्ही घरी बनवणे एक आव्हान वाटते. काय करावं लागतं ते? कसले गुपित आहेत? हा लेख वाचल्यानंतर, तुम्हाला ही शाही ग्रेव्ही घरबसल्या परफेक्ट बनवता येईल याची खात्री आहे. चला, मग, मखनीच्या रंजक जगात शिरूया.

मखनी म्हणजे नक्की काय? स्वाद आणि इतिहासाचा ठेका

साध्या शब्दात सांगायचं तर, “मखनी” म्हणजे “लोणी/बटर असलेली”. ही ग्रेव्ही ताज्या टोमॅटो, कायमची लाल मिरची, मीठ, लसूण-आलेचे पेस्ट आणि मालायच्या क्रीमपासून तयार केलेल्या प्युरीवर आधारित आहे. यात भरपूर प्रमाणात लोणी आणि मलई घातली जाते, ज्यामुळे तिला ती सिल्की स्मूथ टेक्स्चर आणि गोडसर स्वाद मिळतो.

इतिहासाकडे बघितलं तर, असं मानलं जातं की दिल्लीच्या मोठ्या मोगलई डिनरमध्ये ही ग्रेव्ही तयार झाली. पारंपरिक पद्धतीने, मखनी बनवण्यासाठी तयार केलेल्या टोमॅटो प्युरीला दह्यासोबत फेरमेंट करून ठेवलं जाई आणि नंतर त्यात लोणी, मसाले आणि मलई घालून शिजवलं जाई. आज आपण जी आधुनिक पद्धत वापरतो, ती याचाच एक सोपा आवृत्ती आहे.

मखनी ग्रेव्ही बनवण्याची विज्ञान: प्रत्येक घटकाची भूमिका

प्रत्येक घटक केवळ स्वादासाठीच नव्हे तर ग्रेव्हीची रचना आणि रंगासाठीही महत्त्वाचा आहे. चला तपशीलाने समजून घेऊया.

• टोमॅटो: हा मखनीचा पाया आहे. ताजे, लाल आणि ऍसिडिक टोमॅटो ग्रेव्हीला ती ऍसिडिक बेस आणि गडद लाल रंग देतात. शिजवल्यावर टोमॅटोमधील साखर कॅरमलाइझ होते आणि ऍसिडिटी कमी होते, ज्यामुळे गोडसर आणि खोल स्वाद निर्माण होतो.
• काश्मिरी लाल मिरच्या: यांचा उपयोग प्रामुख्याने रंगासाठी आणि मिरचीची सौम्य गोडसर चव देण्यासाठी केला जातो. यामुळे ग्रेव्ही अतिशय तिखट होत नाही. जर काश्मिरी मिरच्या उपलब्ध नसतील, तर १ चमचा लाल मिरची पूड आणि १ चमचा पाप्रिका पूड एकत्र करून वापरता येते.
• काजू: काजू ब्लेंड करून ग्रेव्हीमध्ये घातल्यास तिला ती जाड आणि क्रीमी रचना मिळते. काजूमधील नैसर्गिक तेल आणि स्टार्च ग्रेव्हीला “बॉडी” देतात. हे लोणी-मलईचे पर्याय नाहीत, पण ते ग्रेव्हीची रचना सुधारतात.
• मलई (क्रीम) आणि लोणी (बटर): हे मखनीचे खरे “मखनी” घटक आहेत. मलईमुळे ग्रेव्ही गोड, समृद्ध आणि अतिशय स्मूथ होते. लोणीमुळे एक अद्वितीय अरोमा आणि शाही स्वाद येतो. पारंपरिक पद्धतीने ‘व्हिक्टरी’ सारख्या ब्रॅंडचे साल्टेड बटर वापरल्यास स्वाद अजूनही खास येतो.
• कासुरी मेथी (ड्राय फेनुग्रीक लीव्ह्ज): हा एक लहान पण महत्त्वाचा मसाला आहे. यामुळे ग्रेव्हीला एक विशिष्ट सुगंध आणि थोडासा कडवटपणा येतो, जो गोड आणि क्रीमी स्वादास संतुलित करतो. कोरडी मेथी वेगळ्या तव्यावर थोडी भाजून घ्यावी, मग हातात चिरून पूड करावी, मग ग्रेव्हीत घालावी.

मखनी ग्रेव्ही बनवण्यासाठी लागणारी सामग्री

खालील सामग्री अंदाजे ४-५ लोकांसाठी पुरेशी असेल.

ग्रेव्ही बेस तयार करण्यासाठी:

• टोमॅटो (मध्यम आकाराचे, चिरलेले) – ५०० ग्रॅम (सुमारे ८-१० टोमॅटो)
• काजू – १/४ कप
• काश्मिरी लाल मिरच्या – ८-१०
• लसूण (पेस्ट) – १ चमचा
• आले (पेस्ट) – १ चमचा
• पाणी – शिजवण्यासाठी पुरेसे

मसाला आणि तिखट लावण्यासाठी:

• लोणी – ३-४ चमचे
• जिरे – १ चमचा
• तेजपत्ता – २
• लवंग – ४-५
• वेलची – ३-४
• दालचिनी – १ इंचाचा तुकडा
• हिरवे मिरची (वैकल्पिक, चिरून) – १-२

स्वादानुसार घालावयाची पूड:

• गरम मसाला पूड – १ चमचा
• धणे पूड – १ चमचा
• गोडा मसाला – १/२ चमचा
• हळद पूड – १/२ चमचा
• मीठ – चवीनुसार

शेवटी घालावयाची सामग्री:

• मलई (फ्रेश क्रीम) – १/२ कप
• कासुरी मेथी (कोरडी मेथी) – १ चमचा
• बारीक चिरलेला कोथिंबीर – गार्निशिंगसाठी

मखनी ग्रेव्ही बनवण्याची स्टेप-बाय-स्टेप पद्धत

ही पद्धत अगदी सोपी आणि कोणालाही समजेल अशा पद्धतीने सांगितली आहे.

पायरी १: ग्रेव्ही बेस तयार करणे (टोमॅटो-काजूचे पेस्ट)

१. सर्वप्रथम, एका पातेल्यात काजू आणि काश्मिरी लाल मिरच्या घ्या. त्यावर गरम पाणी ओतील आणि किमान ३० मिनिटांसाठी भिजत ठेवा. यामुळे काजू मऊ होतील आणि ब्लेंड करायला सोपे जातील, आणि मिरच्यांचा रंग उत्तम प्रकारे ग्रेव्हीमध्ये येईल.
२. दुसऱ्या बाजूला, एका प्रेशर कुकरमध्ये चिरलेले टोमॅटो, आले-लसूण पेस्ट आणि थोडे पाणी (अर्धा कप) घाला.
३. प्रेशर कुकरला ३-४ शिट्ट्या येईपर्यंत शिजवा. जर प्रेशर कुकर नसेल तर भांड्यात झाकण ठेवून टोमॅटो पूर्णपणे मऊ होईपर्यंत शिजवा.
४. आता भिजलेले काजू आणि मिरच्या पाणी काढून घ्या. शिजलेले टोमॅटो थंड होऊ द्या.
५. एका मिक्सर जारमध्ये थंड झालेले टोमॅटो (त्यांच्या सालासह) आणि भिजवलेले काजू-मिरच्या घाला. हे एक गुळगुळीत पेस्ट होईपर्यंत ब्लेंड करा. ब्लेंड केलेला पेस्ट एका बाजूला ठेवा.

पायरी २: मसाला तिखट लावणे आणि ग्रेव्ही शिजवणे

१. एका भरीय कढईमध्ये २ चमचे लोणी गरम करा.
२. लोणी गरम झाल्यावर त्यात जिरे, तेजपत्ता, लवंग, वेलची, दालचिनी घाला. मसाले परतणीपर्यंत भाजा.
३. आता ब्लेंड केलेला टोमॅटो-काजूचा पेस्ट कढईमध्ये काळजीपूर्वक घाला. सावधगिरी बाळगा, पेस्ट उत्स्फूर्तपणे फेसू शकतो.
४. आता सर्व मसाला पूड – हळद, गरम मसाला, धणे पूड, गोडा मसाला आणि मीठ घाला. चांगले हलवून एकजीव करा.
५. ग्रेव्हीला मध्यम आचेवर १०-१२ मिनिटे शिजू द्या. वेळोवेळी हलवत रहा, कारण तळाशी चिकटू शकते. ही पायरी ग्रेव्हीच्या स्वादाची खोली वाढवते आणि त्याचा ‘कच्चा’ पणा नाहीसा करते.

पायरी ३: अंतिम स्पर्श: क्रीम, बटर आणि कासुरी मेथी

१. ग्रेव्ही चांगली शिजल्यानंतर, आच बंद करा.
२. आता त्यात मलई घाला आणि चांगले mixed करा.
३. शेवटी, उरलेले १-२ चमचे लोणी आणि बारीक चिरलेली कासुरी मेथी घाला. हलवून मिसळा.
४. वरून कोथिंबीर घालून गार्निश करा.

तुमची शाही, सुगंधी आणि क्रीमी मखनी ग्रेव्ही तयार आहे!

परफेक्ट मखनी ग्रेव्हीसाठी काही गुरुयुक्त्या आणि सूचना (टिप्स अँड ट्रिक्स)

• टोमॅटो निवडीचे महत्त्व: रसाळ आणि चवदार टोमॅटो वापरा. संड्राई टोमॅटोपेक्षा देसी टोमॅटो स्वादात चांगले असतात.
• ब्लेंडिंगची युक्ती: टोमॅटोचे पेस्ट बनवल्यानंतर, ते जाड असेल तर त्यात थोडे पाणी घालून पातळ करा. पण लक्षात ठेवा, ग्रेव्ही शिजताना ती आपोआपच थोडी घट्ट होते.
• काजूचा पर्याय: जर तुम्हाला काजू आवडत नसतील किंवा ॲलर्जी असेल, तर त्याऐवजी २ चमचे मक्याचे पीठ (कॉर्नफ्लॉर) किंवा २-३ चमचे पॉपी सीड्स वापरता येतील. मक्याचे पीठ घालताना थोड्या थंड पाण्यात मिसळून नंतर गरम ग्रेव्हीत घाला.
• रंगाचे रहस्य: ग्रेव्हीचा रंग खोल लाल करायचा असेल तर टोमॅटो शिजवण्यापूर्वी त्यात १-२ चमचे टोमॅटो केचप घाला. केचपमधील साखर आणि व्हिनेगर स्वाद आणि रंग दोन्ही सुधारतात.
• कासुरी मेथीची जादू: कासुरी मेथी वेगळ्या तव्यावर २०-३० सेकंद भाजून घ्यावी. त्यामुळे तिचा सुगंध अधिक तीव्र होतो. नंतर ती हातात चेपून पूड करून घालावी.
• वापर: ही ग्रेव्ही बनवल्यानंतर तुम्ही त्यात उकडलेले किंवा ग्रिल केलेले चिकन, पनीर, कोफ्ते, मटण किंवा अगदी भाजीही घालू शकता.

मखनी ग्रेव्हीचे पोषणमूल्य (Nutritional Information)

मखनी ग्रेव्ही समृद्ध आणि क्रीमी असल्याने ती कॅलरीजमध्ये जास्त असते. पण तुम्ही काही बदल करून ती पौष्टिकतेने समृद्धही बनवू शकता.

खालील तक्त्यात सामान्य मखनी ग्रेव्ही आणि त्याची हलकी आवृत्ती (लाइट व्हर्जन) यांची तुलना दिली आहे. (अंदाजे, एका सर्व्हिंगसाठी)

घटक	सामान्य मखनी ग्रेव्ही	हलकी मखनी ग्रेव्ही (टिप्स)
कॅलरीज	जास्त	कमी (लो-फॅट मलई वापरा)
चरबी	जास्त	कमी (बटर अर्ध्यापर्यंत कमी करा)
प्रथिने (प्रोटीन)	कमी	वाढवा (पनीर घालून)
कार्बोहायड्रेट	मध्यम	मध्यम
कॅल्शियम	चांगले प्रमाण	चांगले प्रमाण
लायकोपीन	चांगले प्रमाण	चांगले प्रमाण (टोमॅटोमधून)

लक्षात ठेवण्यासारखी गोष्ट: टोमॅटोमुळे मखनी ग्रेव्हीमध्ये लायकोपीन नावाचे एक शक्तिशाली ॲंटीऑक्सिडंट असते, जे हृदयरोग आणि कर्करोगापासून संरक्षण करू शकते (NIH, National Cancer Institute). तथापि, वजन कमी करत असाल किंवा कोलेस्ट्रॉलची समस्या असेल तर प्रमाणात सेवन करावे.

मखनी ग्रेव्ही केवळ एक सॉस नसून, भावनांचा एक भाग आहे. ती आपल्या जेवणाला एक शाहीपणा देत. रेस्टॉरंटसारखी मखनी ग्रेव्ही घरी बनवणे हे कोणतेही क्लिष्ट काम नाही. फक्त योग्य सामग्री, थोडा वेळ आणि वरील सूचनांचे पालन करावे लागेल. तर, ही रेसिपी वापरून आजच तुमच्या कुटुंबासाठी हा शाही अनुभव तयार करा आणि त्यांचे हृदय जिंका. स्वाद घ्या, आणि आवडल्यास नक्की कमेंट करून सांगा!

(एफएक्यू)

१. मखनी ग्रेव्ही आणि बटर चिकन यात काय फरक आहे?

मखनी ग्रेव्ही हा बटर चिकनचा पाया आहे. बटर चिकन बनवण्यासाठी, प्रथम तंदूर किंवा ओव्हनमध्ये चिकन मॅरीनेट करून शिजवले जाते (याला टंडा चिकन म्हणतात). नंतर ते चिकन तयार केलेल्या मखनी ग्रेव्हीमध्ये बुडवले जाते. तर, मखनी ग्रेव्ही एक सॉस आहे, तर बटर चिकन हे एक संपूर्ण पक्वान्न आहे.

२. मी शाकाहारी आहे. मखनी ग्रेव्हीमध्ये मलई आणि लोणीचा काय पर्याय आहे?

नक्कीच. तुम्ही मलईऐवजी १/२ कप बदाम किंवा काजूचे पेस्ट (पातळ केलेले) वापरू शकता. लोणीऐवजी, २-३ चमचे नारळ तेल किंवा शुद्ध देशी तूप वापरा. स्वाद थोडा बदलेल, पण तोही खूप चांगला येईल.

३. मखनी ग्रेव्ही फ्रिजमध्ये किती दिवस टिकते?

एअरटाइट कंटेनरमध्ये ठेवल्यास, ही ग्रेव्ही फ्रिजमध्ये ४-५ दिवस चांगली टिकते. ती गरम करताना, थोडे पाणी घालावे लागू शकते कारण ती घट्ट होते. तुम्ही ही ग्रेव्ही फ्रीझरमध्ये २-३ महिन्यांसाठी साठवू शकता.

४. माझी ग्रेव्ही खूप आंबट झाली आहे. काय करावे?

टोमॅटोमुळे ग्रेव्ही आंबट झाली असेल तर त्यात १ चमचा साखर किंवा १ चमचा मध घाला. हे ऍसिडिटी संतुलित करेल. तसेच, अजून १-२ चमचे मलई किंवा लोणी घालूनही ती क्रीमी बनवता येईल.

५. ग्रेव्ही पातळ झाली तर ती घट्ट कशी करावे?

ग्रेव्ही पातळ झाल्यास, ती उघड्यावर आचेवर आणखी ५-७ मिनिटे शिजू द्या जेणेकरून पाणी बाष्पीभवन होईल. जर ती लगेच घट्ट करायची असेल तर, एका लहान वाटीमध्ये १ चमचा मक्याचे पीठ आणि २ चमचे थंड पाणी मिसळा. हे मिश्रण गरम ग्रेव्हीत घाला आणि २-३ मिनिटे ढवळत रहा. ग्रेव्ही लगेच घट्ट होईल.