“भारताने रशियन तेल आयात थांबवली,” डोनाल्ड ट्रम्पांचा दावा

डोनाल्ड ट्रम्प यांनी भारताने रशियन तेल आयात बंद केली असा दावा केला, पण भारताने स्पष्ट केलं की हा निर्णय राष्ट्रीय हितावर आधारित असून कोणत्याही दबावाखाली घेतलेला नाही.

रशियन तेल प्रकरणावर भारताचा ठाम सूर: “ऊर्जा सुरक्षेवर तडजोड नाही”

अमेरिकेचे राष्ट्राध्यक्ष डोनाल्ड ट्रम्प यांनी पुन्हा एकदा रशियन तेलाच्या खरेदीवरून भारताबाबत वादग्रस्त विधान केले आहे. त्यांनी दावा केला की, भारताने रशियाकडून तेल आयात “पूर्णपणे थांबवली” आहे आणि हे अमेरिका-भारत मैत्रीचे मोठे उदाहरण आहे. मात्र, भारताने हा दावा त्वरित नाकारत सांगितले की, देशाची ऊर्जा धोरणे फक्त राष्ट्रीय हितावर आधारित आहेत आणि कोणत्याही बाह्य दबावाखाली घेतले जाणार नाहीत.

ट्रम्प यांचा दावा

शनिवारी केलेल्या भाषणात ट्रम्प म्हणाले, “आम्ही रशियाच्या दोन मोठ्या तेल कंपन्यांवर निर्बंध लादले आहेत. चीनने रशियन तेल खरेदी मोठ्या प्रमाणात कमी केली आहे आणि भारताने ती पूर्णपणे थांबवली आहे.”
ट्रम्प यांनी या निर्णयाला अमेरिका आणि भारतातील रणनीतिक भागीदारीचा ‘महत्वाचा टप्पा’ म्हटले. त्यांनी पुढे सांगितले की, या पावलामुळे रशियाच्या अर्थव्यवस्थेवर मोठा परिणाम होईल आणि अमेरिका “ऊर्जेच्या निर्भरताविरुद्धच्या लढाईत” पुढे आहे.

रशियन तेल कंपन्यांवर निर्बंध

अमेरिकेने रशियाच्या दोन महत्त्वाच्या कंपन्यांवर — Rosneft आणि Lukoil — कठोर निर्बंध लागू केले आहेत.
या अंतर्गत:

• अमेरिकेत या कंपन्यांच्या सर्व मालमत्ता गोठवल्या जातील.
• अमेरिकन नागरिकांना आर्थिक व्यवहारांवर बंदी असेल.
• जागतिक भागीदारांना या कंपन्यांशी व्यापार टाळण्याचे आवाहन करण्यात आले आहे.

अमेरिकेचा दावा आहे की या दोन कंपन्या रशियाच्या सुमारे ४५ टक्के तेल निर्यातीवर नियंत्रण ठेवतात, त्यामुळे या निर्बंधांचा रशियन ऊर्जा बाजारावर थेट परिणाम अपेक्षित आहे.

भारताची ठाम भूमिका

भारतीय परराष्ट्र मंत्रालयाच्या सूत्रांनी ट्रम्प यांच्या वक्तव्याला त्वरित प्रतिसाद देत म्हटले की, “भारत रशियाकडून कच्चे तेल खरेदी सुरू ठेवणार आहे. जोपर्यंत संयुक्त राष्ट्रांच्या माध्यमातून औपचारिक निर्बंध लागू होत नाहीत, तोपर्यंत कोणताही तृतीय देश भारताला ऊर्जा पुरवठा बाबत निर्णय सांगू शकत नाही.”
ऊर्जा मंत्रालयातील वरिष्ठ अधिकाऱ्याने दिलेल्या माहितीनुसार, “भारतासाठी स्थिर आणि स्वस्त तेल पुरवठा ही सर्वोच्च गरज आहे. आमची ऊर्जा सुरक्षा आमच्या परराष्ट्र धोरणातील मुख्य प्राधान्य आहे आणि तडजोड अशक्य आहे.”

प्रसिद्ध विश्लेषकांच्या मते, ट्रम्प यांच्या या दाव्यामुळे अमेरिकेचे जागतिक ऊर्जा राजकारण केंद्रस्थानी येत आहे. रशियावर निर्बंध घालणाऱ्या अमेरिकेचा उद्देश युरोप आणि आशिया दोन्ही ठिकाणी दबाव निर्माण करण्याचा आहे. तथापि, भारताने या संदर्भात कायम संतुलन राखत व्यावहारिक भूमिका घेतली आहे.

भारताने नेहमीच ऊर्जा विषयक निर्णय स्वावलंबी पद्धतीने घेतले आहेत. या प्रकरणात ट्रम्प यांचा दावा राजकीय आणि राजनैतिक हेतूने प्रेरित असल्याचे विश्लेषकांचे मत आहे. भारतासाठी परवडणाऱ्या किंमतीत तेल मिळणे हे राष्ट्रीय हिताचे प्राधान्य आहे — आणि त्यावर तडजोड केली जाणार नाही, हे या प्रतिक्रियेत स्पष्ट दिसले.

(FAQs)

1. ट्रम्प यांनी भारताबद्दल काय विधान केले?
   • त्यांनी दावा केला की भारताने रशियन तेल आयात पूर्णपणे बंद केली आहे.
2. भारताने या दाव्याला कसा प्रतिसाद दिला?
   • भारताने स्पष्ट सांगितले की, तेल आयात निर्णय राष्ट्रीय हितावर आधारित असून कोणताही दबाव मान्य नाही.
3. कोणत्या रशियन कंपन्यांवर निर्बंध लादले गेले?
   • Rosneft आणि Lukoil या दोन प्रमुख कंपन्यांवर.
4. भारत रशियाकडून तेल खरेदी का सुरू ठेवतो?
   • स्वस्त आणि स्थिर इंधन पुरवठा हे भारताच्या ऊर्जा सुरक्षेसाठी अत्यावश्यक आहे.
5. या घटनेचा जागतिक परिणाम काय होऊ शकतो?
   • रशियन बाजारावरील दबाव वाढेल व अमेरिके-भारत संबंधांवरील चर्चा तीव्र होईल.